Koniec COVID – przynajmniej w polskim prawie
17 lipca 2023
Zmiany w podatku PCC
1 sierpnia 2023
Dzisiaj skupimy się na niezwykle ważnej i często zaniedbanej kwestii – co dzieje się z firmą po śmierci jej właściciela? Porównamy dwie popularne formy prowadzenia działalności, czyli jednoosobową działalność gospodarczą (JDG) oraz spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) pod kątem konsekwencji, jakie mogą zaistnieć po odejściu przedsiębiorcy.
1. JDG kończy się wraz ze śmiercią właściciela.* Sp. z o.o. trwa dalej. Po prostu.
* jeśli ustanowiono zarząd sukcesyjny (ZS), to JDG może jeszcze „pożyć” do 2 lat (a nawet dłużej w uzasadnionych przypadkach i jeśli Sąd pozwoli). ZS można ustanowić do 2 miesięcy po śmierci zmarłego przedsiębiorcy.
Dzięki zarządowi sukcesyjnemu mamy obecnie fikcję prawną, zgodnie z którą ten „koniec” JDG wydłuża się o 2 miesiące, które dostają:
- małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku,
- lub spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek,
- albo spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek,
- albo zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku.
Nie zmienia to jednak faktu, że JDG kiedyś się skończy, a sp. z o.o. nie (o ile oczywiście nie zostanie „porzucona” przez swoich właścicieli lub ich spadkobierców i wypisana z KRS przez sąd rejestrowy z urzędu).
2. Kredyty lub leasingi mogą stać się natychmiast wymagalne po śmierci właściciela JDG. Sp. z o.o. zapłaci kolejną ratę kredytu lub fakturę za leasing.
Spółka z o.o. ma odrębną osobowość prawną i te stosunki umowne kontynuuje niezależnie od tego, co się akurat stało czy to wspólnikowi, czy to członkowi zarządu w sp. z o.o.
3. W JDG umowy o pracę wygasają i powodują konieczność rozliczenia się z pracownikami. W sp. z o.o. trwają dalej.
Bo pracodawcą jest spółka, a nie właściciel przedsiębiorstwa.
Jeśli spadkobiercy nie zadbają o sukcesję, wówczas pracownikom przysługuje prawo do odszkodowania w wysokości przysługującego im wynagrodzenia za pracę za okres wypowiedzenia określony według przepisów Kodeksu pracy, tj.:
1) za 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
2) za 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
3) za 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
W przypadku większej ilości pracowników kwota odszkodowań może wzruszyć nawet zdrowymi fundamentami finansowymi niejednej firmy.
4. Windykacja należności (czy nawet odebranie płatności) może okazać się znacznie utrudniona dla spadkobierców JDG.
Dłużnicy mogą żądać okazania prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia.
I nie można im się będzie dziwić, bo każdy ma prawo do zabezpieczenia własnego interesu, który w tej sytuacji polega na tym, aby nie zapłacić dwa razy – domniemanemu spadkobiercy oraz rzeczywistemu spadkobiercy po przedsiębiorcy.
A sp. z o.o. dalej będzie przyjmowała płatności. Ten sam NIP, to samo konto.
5. Udziały w sp. z o.o. łatwiej i taniej sprzedać niż przedsiębiorstwo JDG.
Wystarczy prosta umowa sprzedaży udziałów i potwierdzenie podpisów przez notariusza.
20zł + VAT.
Przy JDG nie obejdzie się bez pomocy prawnika, aktu notarialnego i najprawdopodobniej zakładania sp. z o.o., dzięki której jest prościej.
6. W sp. z o.o. można lepiej zadbać o dziedziczenie.
Można uwzględnić sposób dziedziczenia w samej umowie sp. z o.o. i dzieląc udziały w spółce, a następnie połączyć to z testamentem, tak aby obydwa dokumenty korespondowały ze sobą.
Można też zadbać o spłatę spadkobierców przez wspólników.
W JDG mamy do dyspozycji tylko testament. Jeśli został przemyślany i sporządzony PRZED śmiercią.
Oczywiście można i wręcz należy ustanowić zarząd sukcesyjny, który zapewni więcej bezpieczeństwa.
Jeżeli masz pytania dotyczące dziedziczenia, spadku, testamentu, zachowku czy fundacji rodzinnej – zapraszamy do kontaktu z naszymi specjalistami .
Więcej o sukcesji, spółkach w poprzednich wpisach: 14 zmian w zachowku w 2023 r., a także P.S.A. czy Sp. z o.o.? oraz Prawdy i mity o przekształceniu w Sp. z o.o.
