Przygody karła Tyriona Lannistera: część pierwsza – zastępstwo procesowe w sprawach karnych

Każda osoba czytająca serię Pieśń Lodu i Ognia lub oglądająca serial Gra o Tron, zdaje sobie sprawę z tego, iż w Westeros nikt nie jest bezpieczny. Postacią, która mimo przeciwności potrafi wyjść obronną ręką z opałów jest Tyrion Lannister. Na przykładzie jego przygody przedstawię instytucję zastępstwa procesowego w sprawach karnych.

Wszyscy wiemy, iż Tyrion Lannister ma pecha co do oskarżeń o zabójstwo. Został oskarżony o próbę zamordowania młodego Brandona Starka. Karą za taki występek miała być śmierć. Tyrion postanowił skorzystać z przysługującego mu w trakcie procesu prawa do próby walki. W próbie reprezentował go najemnik Bronn, który pokonał przeciwnika dzięki czemu Tyrion mógł odejść wolno.

Co by się stało gdyby Tyrion trafił do naszego kraju? Nasz ustawodawca dopuszcza możliwość zastępstwa procesowego w sprawach karnych. Kodeks postępowania karnego dopuszcza do udziału w postępowaniu sądowym obrońcę oraz pełnomocnika. Tutaj pechowo dla Tyriona, Bronn musiałby być adwokatem lub radcą prawnym.

Obrońca reprezentuje oskarżonego w procesie karnym. Może nim być wyłącznie adwokat lub radca prawny. Obrońcę w pierwszej kolejności ustanawia oskarżony, lecz w sytuacji, w której pozbawiony on jest wolności możliwe jest ustanowienie obrońcy przez inną osobę. Należy o tym niezwłocznie poinformować oskarżonego. Obrońca może zostać również ustanowiony z urzędu, tzn. w sytuacji, w której oskarżony nie jest w stanie ponieść kosztów obrony. O koszty Tyrion nigdy się nie martwił, wszak Lannisterowie zawsze spłacają swoje długi.

Ustanowiony przez nas obrońca jest uprawniony do udziału w całym postępowaniu, nawet po uprawomocnieniu się orzeczenia. W naszym kraju nie ma kary śmierci, więc uprawomocnienie nie równa się zrzuceniu z kilkuset metrów przez dziurę!

Ważnym jest, iż obrońca może działać tylko na korzyść oskarżonego. Ciężko powiedzieć aby Bronn działał na korzyść kogo innego prócz siebie.

Pełnomocnika zaś ustanowić może strona inna niż oskarżony, tzn. taka której interesy wymagają tego w toczącym się procesie np. pokrzywdzony. W tym wypadku mógłby go ustanowić Brandon Stark. Pełnomocnikiem w postępowaniu karnym może być adwokat, radca prawny lub radca Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej. Pełnomocnik posiada takie same uprawnienia jak obrońca, z tą różnicą iż nie może być ustanowiony przez oskarżonego.

Przypadek Tyriona Lannistera pokazuje, iż trakcie procesu warto zdać się na profesjonalistów, którzy widzą w jaki sposób obronić swoich mocodawców!