Nowelizacja KSH – prawo holdingowe i inne zmiany

Na skutek podpisania przez Prezydenta kontrowersyjnej nowelizacji, od października 2022 roku zaczną obowiązywać nowe przepisy Kodeksu Spółek Handlowych (KSH). Znajdą one zastosowanie do spółek kapitałowych, przez co stanowią ważną zmianę dla wielu spółek funkcjonujących w Polsce, ale również zagranicznych spółek dominujących.

PRAWO HOLDINGOWE 

Jedną z przewidzianych zmian jest wprowadzenie do polskiego porządku prawnego tzw. prawa holdingowego, znanego również pod nazwą prawa koncernowego. W KSH pojawi się pojęcie grupy spółek, którą będą spółki kapitałowe – spółka dominująca i spółka lub spółki zależne. Mają się one kierować solidarną strategią w celu realizacji wspólnego interesu. Kierownictwo spółki dominującej powinno być uzasadnione. Zgodę na uczestnictwo w grupie spółek ze wskazaniem spółki dominującej będzie wyrażało zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie spółki zależnej większością trzech czwartych głosów. Uczestnictwo w takiej grupie będzie ujawniane w KRS zarówno  przez spółkę dominującą, jak i spółkę zależną. 

DODATKOWE UPRAWNIENIA

Spółka dominująca otrzyma uprawnienie do wydawania spółce zależnej wiążących poleceń, uzasadnionych interesem grupy. Jego wykonanie będzie wymagało uprzedniego podjęcia uchwały zarządu, a niewykonanie go będzie możliwe tylko w uzasadnionych przypadkach. Co istotne – członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator spółki zależnej nie będzie ponosił odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia. 

W nowelizacji spółce dominującej przyznano również inne uprawnienia. Pozwalają one na sprawne zarządzanie grupą spółek, np. przeglądanie w każdym czasie ksiąg i dokumentów spółek zależnych lub żądania od nich udzielenia informacji.  Istotnym instrumentem wzmacniającym pozycję spółki dominującej przewidzianym w Ustawie będzie możliwość przymusowego wykupu udziałów lub akcji należących do mniejszościowych wspólników spółki zależnej przez spółkę dominującą. Prawo to będzie przysługiwać spółce dominującej posiadającej udziały lub akcje reprezentujące co najmniej 90% kapitału zakładowego spółki. Choć w przypadku stosownych zapisów w umowie lub statucie spółki zależnej, wywłaszczenie udziałowca będzie możliwe nawet w przypadku posiadania przez spółkę dominującą nie mniej niż 75% kapitału zakładowego. 

Na pewno warto docenić, że Ustawodawca zauważył odrębność działania holdingów i próbuje te kwestie uregulować. Obejmuje także ochroną udziałowców mniejszościowych i wierzycieli spółek zależnych, mogących być zagrożonymi przez wiążące polecenia spółki dominującej. Jednak analizując nowe przepisy trudno nie odnieść wrażenia, że zostały one skonstruowane z troską o podmioty Skarbu Państwa. Jako spółkom dominującym może im niejednokrotnie przyświecać cel inny niż pozostałym podmiotom z grupy. 

INNE ZMIANY 

Nowelizacja nakłada także dodatkowe obowiązki dla zarządów spółek kapitałowych. Obecnie oficjalne protokołowanie przebiegu każdego ze swoich posiedzeń konieczne jest podczas zarządu spółki akcyjnej i prostej spółki akcyjnej. Po zmianach obowiązek ten dotyczyć będzie także posiedzeń zarządu sp. z o.o.

Doprecyzowano także sposób obliczania kadencji organów spółki. Kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych, chyba, że umowa spółki stanowi inaczej.  

Dodatkowo wzmocniono rolę rady nadzorczej. Otrzymała ona m.in. uprawnienie do przekazywania jej na żądanie dokumentów, informacji, sprawozdań. Zarząd nie będzie mógł ograniczać członkom rady nadzorczej dostępu do tych zasobów. Rada Nadzorcza będzie miała również obowiązek zawiadamiać biegłego rewidenta o terminie posiedzenia, którego przedmiotem będą sprawozdania spółki z działalności. Będzie mogła także wyłonić komitet rady nadzorczej, składający się z członków rady nadzorczej, do pełnienia określonych czynności nadzorczych.