Skarga pauliańska – ukryte ryzyko przy okazyjnych zakupach od zadłużonych firm

Widzisz okazję na zakup nieruchomości lub towaru od zadłużonego przedsiębiorcy po wyjątkowo atrakcyjnej cenie? Zanim się skusisz, poznaj ryzyko takiej transakcji. Nawet jeśli wydaje Ci się, że trafiłeś na „okazję życia”, możesz wpaść w poważne tarapaty prawne.

Widząc szansę na „interes życia”, potencjalny kupiec nie dostrzega ryzyka takich transakcji w postaci widma skargi pauliańskiej.

Czym jest skarga pauliańska?

Skargę pauliańską reguluje art. 527 Kodeksu cywilnego:

§ 1. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

§ 2. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.

Kiedy wierzyciele mogą zakwestionować transakcję?

Transakcja może zostać podważona, gdy:

• dłużnik świadomie działał na szkodę wierzycieli, a kupujący wiedział o tym (lub powinien był wiedzieć),
• dłużnik sprzedał majątek poniżej wartości rynkowej,
• pieniądze ze sprzedaży nie zostały wykorzystane do spłaty wszystkich wierzycieli.

Jak się zabezpieczyć przed ryzykiem?

Podstawowym zadaniem kupującego będzie zatem:

• pozyskanie wiarygodnych dokumentów i oświadczeń sprzedającego dłużnika, w tym:
  • potwierdzeń sald,
  • potwierdzenia dokonania płatności,
  • indywidualnych porozumień z wierzycielami np. o rezygnacji z dochodzenia odsetek, oświadczeń wierzyciela o braku zaległości,
  • odpowiednich zaświadczeń z instytucji takich jak Urząd Skarbowy, ZUS czy o braku zaległości lub o ich wysokości,
  • promes bankowych co do wysokości zadłużenia w przypadku posiadania kredytów;
• dokonanie szczegółowego audytu stanu zadłużenia sprzedającego choćby na podstawie jego dokumentacji księgowej i finansowej;
• zadbanie o odpowiednie zapisy w umowie regulujące m. in.:
  • zasady spłaty wierzycieli z ceny sprzedaży,
  • uzależnienie zapłaty ceny lub jej części od dostarczenia dowodów płatności, a najlepiej oświadczeń od samych wierzycieli, że zostali spłaceni i nie mają już roszczeń do dłużnika.
  • zabezpieczenia poprzez zastosowanie instytucji tzw. przekazu, gdzie strony transakcji umówią się, że to kupujący będzie miał prawo bezpośrednio spłacić  wierzycieli i będzie to traktowane jak zapłata na poczet ceny sprzedaży.

Najważniejsza rada!
Przed finalizacją takiej transakcji najlepiej skonsultuj się z prawnikiem. Profesjonalista pomoże Ci przeprowadzić audyt i przygotować bezpieczną umowę, która ochroni Twoje interesy.