Problem opóźnionych płatności i niezrealizowanych zobowiązań finansowych to „niekończąca się opowieść”. Zwłaszcza w branży budowlanej znikające ogniwa łańcucha procesu inwestycyjnego wtedy kiedy akurat aktualizuje się obowiązek płatności to historia powracająca niczym bumerang. I zwykle boleśniejsza niż bezpośrednie spotkanie z jego rozpędzoną wersją. Czasem ratunkiem jest solidarna odpowiedzialność inwestora za zobowiązania wykonawców, ale można sobie wyobrazić wiele sytuacji, kiedy podwykonawca / dalszy podwykonawca z takiego rozwiązania nie może skorzystać.
Czym jest cesja wierzytelności?
W takiej sytuacji jednym z rozwiązań, które mogą pomóc w odzyskaniu należności, jest cesja wierzytelności. Jest to narzędzie (umowa), które pozwala na przeniesienie prawa wierzyciela (cedenta) do dochodzenia długów na inną osobę lub podmiot (cesjonariusza), nie tylko na profesjonalną firmę zajmującą się odzyskiwaniem wierzytelności, ale np. inwestora lub generalnego wykonawcę, tj. podmiot o często znacznie większych możliwościach i środkach odzyskania długu od wierzyciela, który może być niewielką rodzinną firmą budowlaną o ograniczonym budżecie na windykację należności.
Zastosowanie cesji wierzytelności w dochodzeniu zaległych należności
- Przeniesienie ryzyka – cesja wierzytelności pozwala na przeniesienie ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika na cesjonariusza.
- Natychmiastowy zysk – w przypadku cesji odpłatnej, cedent może otrzymać część wartości wierzytelności w gotówce, co pozwala mu na szybkie zaspokojenie swoich potrzeb finansowych, nawet jeśli dług nie został jeszcze odzyskany, co działa niczym balsam na podstawowy problem wierzyciela – utrata lub ryzyko utraty płynności finansowej.
- Zmniejszenie obciążenia finansowego – wierzyciel może skupić się na działalności operacyjnej zamiast ponosić dodatkowe koszty związane z windykacją, procesem sądowym i egzekucją.
Kluczowe elementy umowy cesji wierzytelności
- Przedmiot umowy – Należy określić, jaka wierzytelność (np. określona faktura, kwota do zapłaty) jest przedmiotem cesji. Ważne jest również wskazanie, czy cesja obejmuje całą wierzytelność, czy tylko jej część. Nie ma przeszkód by cesją objąć tylko część wierzytelności.
- Cena cesji lub warunki wynagrodzenia cesjonariusza za odzyskanie należności w zależności czy cesja jest odpłatna czy nieodpłatna.
- Obowiązek poinformowania dłużnika – warto wskazać w umowie podmiot odpowiedzialny za poinformowanie dłużnika o cesji i warunkach tego powiadomienia. W praktyce to cesjonariusz zazwyczaj na piśmie informuje dłużnika o zmianie wierzyciela i wskazuje, że to on będzie teraz odpowiedzialny za odbiór należności.
- Inne warunki cesji –np. terminy płatności, możliwości obniżenia wartości wierzytelności, zasady dochodzenia wierzytelności.
Umowy cesji z firmami zajmującymi się faktoringiem są zwykle standardowymi szablonami niepodlegającymi negocjacjom, ale w przypadku rozmów o sprzedaży wierzytelności do stron procesu inwestycyjnego to już ich warunki mogą być kształtowane elastycznie. Im jaśniej i precyzyjniej zostaną przygotowane umowy i nakreślone zobowiązania stron, tym większe będzie bezpieczeństwo wierzyciela.
Coś za coś
- Niższa wartość wierzytelności – cesjonariusz może odkupić wierzytelność po cenie niższej niż jej nominalna wartość (w praktyce tak się dzieje), co oznacza, że cedent nie odzyska pełnej kwoty długu.
- Utrata kontroli nad procesem windykacyjnym – po dokonaniu cesji, przedsiębiorca traci bezpośredni wpływ na sposób dochodzenia długu. Działania cesjonariusza mogą być różne od oczekiwań cedenta, co czasami prowadzi do rozbieżności w strategii windykacyjnej.
- Tzw. „dealbreaker” – w przypadku, gdy umowa z dłużnikiem lub inny dokument w formie pisemnej zawiera klauzulę zakazującą cesji, konieczna będzie zgoda dłużnika na przeniesienie wierzytelności, której uzyskanie jest raczej perspektywą teoretyczną.
Podsumowanie
Cesja wierzytelności to skuteczna metoda na odzyskiwanie zaległych należności, która pozwala przedsiębiorcom szybko poprawić płynność finansową i przenieść ryzyko związane z niewypłacalnymi dłużnikami. Choć wiąże się z pewnym ryzykiem, odpowiednio skonstruowana umowa cesji może przynieść firmom wymierne korzyści.
Zanim zdecydujesz się na cesję wierzytelności, warto skorzystać z profesjonalnego wsparcia i odpowiednio ukształtować warunki umowy, aby zapewnić sobie jak największą ochronę swoich interesów.